De immuniteit tegen corona kan je binnenkort op abonnement krijgen, zodat je waar ook ter wereld kan boosteren. In de geneeskunde was het herhaalrecept lang het ultieme verdienmodel, weet Roy van Veen. Twintig jaar geleden hielp hij mee aan het uitkleden daarvan. Dat vonden de dokters niet leuk.
luistertip
Pittig artikel in de FT: abonnementen op vaccins op komst. De hoop bij fabrikanten is dat iedereen (vanaf 2 jaar) iedere 3 maanden een boostertje moet halen, omdat ze in de ontwikkeling de mutaties niet bij kunnen benen.
Bij die discussies en dat proces heb ik wel beeld, want tussen ’98 en ’08 zat ik daar middenin, omdat we delen van zo’n model bedachten en automatiseerden voor opdrachtgevers in Nederland, Duitsland, Israël en de VS. Dat ging toen in eerste instantie om herhaal-medicijnen tegen hooikoorts en suikerziekte en later de pil. Met die laatste werden we wereldberoemd, geliefd door vrouwen, gehaat door medische tussenpersonen (artsen) die hun gratis geld zagen verdwijnen, want voor het aanleveren van het herhaalrecept deden ze niets, maar kregen ze wel betaald.
Europese-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen kondigde vorige week al aan dat wat haar betreft het huidige coronapaspoort niet langer dan een half jaar geldig zou moeten zijn voor vrij reizen in de EU.
In Engeland is het aangekondigd, Frankrijk en Duitsland volgen mogelijk snel. De bestaande bescherming is niet voldoende, maar proberen ze met die boosters wel zo sterk mogelijk te maken.
Eind ’99 gingen Ksenia en ik als vriend/vriendin samenwonen. De kerstperiode tot na drie koningen besteedden we heel romantisch aan het uitzoeken van de wetgeving en om uit te puzzelen hoe we dat in software konden krijgen. Dat waren hele lange dagen waarin we eindeloos klooiden om uit te vinden hoe we dat abonnementssysteem robuust en waterdicht konden krijgen zodat het gecertificeerd kon worden, maar tegelijk zo flexibel konden houden dat ieder product er in paste en we het aan de regelgeving van ieder land konden aanpassen.
We spraken toen uitgebreid met fabrikanten, artsen (op alle niveaus), bestuurders, ministers, apothekers en hele innovatieve ondernemers in de zorg.
In die laatste categorie trof ik een echtpaar waaraan ik nog altijd hele warme herinneringen heb. Het waren opgeleide artsen, die in een bestuurlijke rol de medische molen van alle kanten had gezien en die het witte proces op slimme manieren beter probeerden te maken. Ze waren niet verrassend de eerste grote Europese first-mover. Na de overname van hun bedrijf door een grote gevestigde naam probeerden ze binnen die moloch innovatie tot speerpunt te maken. Net als wij waren ze altijd aan het werk en echt bezig met hele proces en niet slechts ‘hun koninkrijkje’.
Maar ik trof ook veel mensen waar ik nog geen tweedehandsauto van had durven kopen. Vertegenwoordigers van grote medische organisaties die schimmige transacties in geblindeerde auto’s organiseerden. Het waren vaak ook opgeleide artsen die in een koloniale gedachtengang onderscheid tussen mensen bleven maken en die de man in de witte jas aanzagen voor god en de rest als useful idiots. Het waren mannen en vrouwen die dat Internet eigenlijk niet begrepen, maar wel graag mee wilden doen in die ‘snelle wereld’ en voor wie persoonlijke materiële rijkdom het hoogste goed was.
Uiteindelijk maakten we in voorjaar 2000 de eerste oplossing, waarmee we zelfs ‘webshop van het jaar’ werden en dat jaar bol.com en wehkamp.nl versloegen. De jury schreef toen ‘niet sexy, maar oh zo degelijk’. En dat was het.
Het hoogtepunt van die oplossing kwam nadat we in 2003 de software vanaf de grond hadden herbouwd, met een andere focus en deze in de keten in diverse landen complete robotgestuurde webshops aanstuurde. En misschien doen de nakomelingen dat nog wel.
Voor een project anno nu zat ik door allerhande notities uit die tijd te scrollen. Notulen van brainstorm-vergaderingen, lijstjes met do’s and don’ts en allerhande onderzoeksrapporten. Zelfs mail van toen. Ik was mentaal weer even in die donkere dagen van ’99. Dat was in het midden van die eerste internet-bubble en wat een tijd was dat!
Ik maakte een jonge ICT’er mee die handig was met technologie en bij een groot bedrijf een platform om zichzelf heen had gebouwd. Zonder hem draaide het niet. Uiteindelijk was er het een markt met meer geld dan ideeën en vond hij via/via een Canadese investeerder die miljoenen wilde investeren in het professionaliseren van zijn ‘oplossing’. Er kwam een groot kantoor in hartje Nijmegen, waar op de groei meer dan 25 designer werkplekken werden ingericht. Er werden mensen aangenomen die (ook thuis) alle boodschappen op rekening mochten laten bezorgen. Iedere medewerker vierde zijn verjaardag op kantoor en dan werden er tientallen gasten uitgenodigd. Rekening voor de startup. De nieuw benoemde CEO kocht een gele Lotus Elise, want ondernemen moest in stijl. Binnen acht maanden ging de stekker eruit.
In die bijzondere tijd werd het medisch proces van buitenaf gereorganiseerd omdat stoffige en mentaal inflexibele bestuurders geen idee hadden van moderne communicatieve middelen. Innovatieve denkers, zoals dat echtpaar, maakten dat deel van de zorginkoop efficiënter, goedkoper en transparanter. Met zijn allen waren we op zoek naar de ultieme oplossing. Menskracht en geld was schaars en vindingrijkheid werd beperkt door wet- en regelgeving. Fabrikanten en overbodige tussenschakels moesten zich met forse tegenzin schikken in het proces van de vooruitgang.
Overal en altijd een booster halen
Die kleinschaligheid is nu wel weg, want de fabrikanten laten dat niet nogmaals gebeuren. In de pandemie zijn het de merkhouders die top-down de lakens uitdelen en de keten en overheden schikken zich daarin. Daar is het vaccinabonnement een voorbeeld van.
Nu wordt de procesverandering wereldwijd geleid door een viertal fabrikanten die elk (!) schatten volgend jaar tenminste tussen 25 miljard omzet te doen en die de innovatieve groothandels passeren. Ze hebben bovendien hun productaansprakelijkheid bij de overheid geparkeerd. Geld is geen belemmering meer en met de overheid aan boord is wet- en regelgeving ook tamelijk flexibel. Een machtig speelveld dus, waarin fabrikanten met een ‘verlaat de gevangenis zonder te betalen’ regeling onbegrensde mogelijkheden hebben.
En de democratie lijkt er niet tegen opgewassen: in plaats van op de rem te trappen, springen rijke landen in diepe om niet mis te grijpen als het er daadwerkelijk om spant. Ze zijn onderdeel van een rat-race die zomaar een doodlopende weg in kan slaan. Hoe gaan we dat met zijn allen repareren? Overal en altijd een booster halen?