Alle fruit uit Latijns Amerika controleren op cocaïne: hoe haalbaar is Aboutalebs ‘ananas-offensief’?

ANALYSE Met zijn Antwerpse ambtgenoot Bart de Wever komt burgemeester Aboutaleb van Rotterdam met een bijzonder verzoek aan de douane: controleer elke inkomende koelcontainer met fruit uit Latijns-Amerika op cocaïnesmokkel. Want die misdaad ontwricht beide havens. Nu al is er kritiek onder experts: dit is grotesk. Politieke podcast AAALandje rekent het na.

Dat is een kolfje naar de hand van de AAALandje podcast, bekend van Rekenen Met Hugo. En wij zochten toch al naar een haakje om eens aandacht te besteden aan seizoen 2 van Cocaïnekoorts, gemaakt door een van de beste verslaggevers bij NRC Handelsblad: Jan Meeus. Na een succesvolle eerste serie over Ridouan Taghi is nu een Rotterdamse coke-importeur hoofdpersoon: Piet Costa (die eigenlijk Roger heet, maar dat is een lang verhaal, en dat ga je horen).

Investeer in onbevangen onderzoeksjournalistiek: Buymeacoffee.com/coronica of vriendvandeshow/aaalandje

Martelcontainers

Piets reputatie ken je al: hij is de man achter de ‘martelcontainers‘ die de politie in 2020 ontdekte in Wouwse Plantage. Geluiddicht tegen het schreeuwen van een slachtoffer vastgebonden in de speciaal daarvoor geïnstalleerde tandartsstoel. Het dorpje vlak onder Roosendaal ligt zo’n beetje halverwege Rotterdam en Antwerpen, die twee havens zijn de cocaïnekades van West-Europa, legt Meeus uit in de eerste drie delen van de serie (woensdag komt de nieuwe). Lees ook bij de politie zelf over het bijzondere Encrochat-onderzoek, vermoedelijk wereldwijd de meest succesvolle nieuwe opsporingsmethode van de afgelopen tien jaar. En dat Made in Holland: van IRT naar triple-A. De martelcontainers zijn een tastbaar bewijs dat die inspanningen van de politie niet uit de lucht komen vallen: zo zie je ze in misdaadseries op Netflix niet eens. Hier wel, maken we speciaal voor vrienden van de show.

Aboutaleb en ananassen

Dat in de Rotterdamse (en Antwerpse) haven de afgelopen jaren steeds meer en steeds grotere zendingen met cocaïne worden onderschept, gaat hand in hand met de onstuimige groei van de Europese import van ananas, bananen en andere tropische vruchten uit Latijns Amerika. Dat gaat allemaal via de lage landen, in koelcontainers voornamelijk. Dat is niet allemaal vanwege de drugs. In aflevering 3 legt Jan Meeus uit dat in Costa Rica vooral de ontwikkeling van een superzoet ras ananas de reden van de groei is. Piet Costa noemen ze Costa omdat hij Rica werd in het ‘Zwitserland van Midden-Amerika’.

In aflevering 3 belanden je oren in Cocaïnekoorts zo op een Costaricaanse ananasfarm, waar de containers worden nagelopen op voor smokkel geprepareerde zijwanden. Het is een routine, en juist dat verraadt hoe groot de drugssmokkel is.

Constante goederenstroom

De koelcontainers gaan zo snel mogelijk de vrachtschepen op, die er 15 dagen over doen om naar Rotterdam te varen. Dat is praktisch voor de drugskartels die willen smokkelen, want die hoeven niet weken op een boot te wachten. En door het constante ritme valt smokkelwaar ook minder snel op.

Costa Rica was dan ook een van de landen die Aboutaleb en Bart de Wever onlangs bezochten tijdens een werkreis, op zoek naar samenwerking en inzichten om wat te doen aan de ongebreidelde smokkel, die tot geweld en ondermijning leidt.

Vorig jaar werden er recordhoeveelheden cocaïne uit Zuid- en Centraal-Amerika in beslag genomen: 90 ton in Antwerpen en 70 ton in Rotterdam. De burgemeesters noemen het in hun brief “een voorlopig triest record”. Volgens deskundigen vormen de drugsvondsten slechts het topje van de ijsberg.

NOS

Waar begin je, als je hier iets wil tegen beginnen? Beide burgemeesters presenteerden bij de Vlaamse omroep VRT een serie voorstellen

• De burgemeesters willen met hun premiers gaan praten over de aanbevelingen in de brief. Zo willen ze de samenwerking met Colombia, Panama en Costa Rica versterken, om zo drugshandel “bij de bron” aan te pakken.
• Een van de andere aanbevelingen is om criminele geldstromen en netwerken in kaart te brengen, samen met politie en justitie in de bron- en doorgangslanden. De burgemeesters pleiten ook voor betere samenwerking op Europees niveau in de strijd tegen drugscriminaliteit.
• De controle opschroeven, wat Aboutaleb betreft naar 100 procent.

De douane houdt zich nog even op de vlakte over de haalbaarheid hiervan. Maar Aboutaleb meldt dat momenteel slechts 1 procent wordt gecontroleerd. Dat is een afweging tussen economie, veiligheid en haalbaarheid, en in de BV Nederland kies je dan al snel voor efficiency. Al was het maar omdat de haven van Rotterdam die snelheid gebruikt als unique selling point bij het verleiden van verladers.

Aboutaleb

Die haven is van de gemeente, dus het wil wat zeggen dat Aboutaleb dit voorstelt. De timing is allerminst bijzonder: over een maand zijn de gemeenteraadsverkiezingen.

Is het een pr-stuntje voor de verkiezingen dan? Daar is de bekendste burgemeester van Nederland groot mee geworden, is een rode draad in zijn biografie, ongeautoriseerd en daarom extra goed geresearcht door Elisa Hermanides en vriend van de show Ruben Koops. Want reken maar dat grote blunders benoemd zouden worden door Aboutaleb, die zelf niet mee wilde werken aan het boek. Dat bleek de auteurs al snel na aanvang van een lange serie interviews met mensen uit zijn omgeving. Aboutaleb liet zich her en der bijpraten over waar de de nieuwsgierigheid van beide journalisten (Parool) naar de bijzondere levensloop van de Marokkaan die zich de ballen uit de broek leerde in zijn huisje in de Haagse Molenwijk, waar hij als gastarbeider integreerde in de polder.

Koop dit boek, en koop het hier, want dan komt een ongeëvenaard groot deel van de opbrengst ten goede aan fijne en oprechte journalstiek. Dat is een triple-win situatie: jij een goed boek, de auteurs elk hun deel en wij krijgen ook wat commissie, euro's die we goed kunnen gebruiken om bijvoorbeeld de hosting te betalen. Daardoor krijgen we allemaal weer een leukere en betere podcast. En daardoor gaan beide auteurs misschien wel weer inspiratie voor een nieuw boek vinden. Een vliegwiel, kortom. Doen! 

Nu we toch aan het promoten zijn: het klapstuk van dit topic is een stukje zelfpromotie, want bij AAAlandje zijn we gek op rekenen. Check bijvoorbeeld deze aflevering van Rekenen Met Hugo, starring onze MinPres:

Welnu, met de bierviltjesrekenmachinerie van AAALandje kijken we graag eens naar dit plan. Want ons viel in de uitvoerige berichtgeving meteen één detail op: nergens staat vermeld om hoeveel containers het gaat, die gevuld met ananassen en bananen allemaal doorgelicht zouden moeten worden op Colombiaans vlugzout.

De NOS heeft het over alleen al 880 ton aan bananen per jaar, maar daarmee zijn we er niet. Bovendien wordt natuurlijk ook zulk fruit elders van de boom gehaald. Gelukkig heeft het CBS in 2019 een uitgebreide briefing gemaakt van de groei van de import via koelcontainers, met allerlei uitgewerkte statistieken.

De getallen die we hier gebruiken voor de schatting, komen dan ook allemaal van het Centraal Bureau voor Statistiek. Hier vind je ze.

Elke minuut een nieuwe container

Dat de rekenmeesters in Den Haag-Leidschenveen hun vak verstaan, blijkt wel uit het omrekenen van al die grote getallen tot iets waar je als leek nog een voorstelling bij kan maken. Want 1000 kilo bananen, dat zie je niet voor je. Dat maakt het CBS tastbaarder door het om te rekenen: elke 70 seconden wordt een koelcontainer gelost.

Investeer in onbevangen onderzoeksjournalistiek: Buymeacoffee.com/coronica of vriendvandeshow/aaalandje

Nu is lang niet elke koelcontainer gevuld met fruit, en al helemaal niet ananas uit Costa Rica of Colombiaanse bananen. Maar uit deze landen plus Panama -dit zijn de drie landen die beide burgemeester bezochten in Latijns Amerika- kwamen in Nederland in 2018 al 800 duizend ton containergekoeld fruit aan. Dat is elke 17 minuten een verse container.

En dat zijn alleen de bananen.

Meloenen en ananas in dat jaar deden opgeteld ook een slordige 250 duizend ton. Als je dat omrekent, zijn deze drie vruchten uit enkel deze drie landen samen al goed voor gemiddeld elke 12 minuten een koelcontainer.

Daar snuffelt een drugshond natuurlijk nooit tegenop, al was het maar omdat de containers natuurlijk niet los worden vervoerd. Aboutaleb stelt dan ook voor om techniek te gebruiken, zoals kunstmatige intelligentie. Maar algoritmes en andere AI-modellen zijn juist zo geliefd omdat ze helpen voorkomen dat je élke container moet doorlichten. Ze berekenen welke je er uit moet pikken, omdat algoritmes bijvoorbeeld afwijkingen ontdekken in bepaalde goederenstromen.

Gelukkig maar. Want alles controleren is onhaalbaar volgens Kaj Hollemans, die als VWS-ambtenaar jarenlang werkte aan het drugsbeleid.

Conclusie

Investeer in onbevangen onderzoeksjournalistiek: Buymeacoffee.com/coronica of vriendvandeshow/aaalandje

De oproep van Aboutaleb lijkt dus verdacht veel op Rekenen Met Hugo: hoog inzetten en dan zien hoe ver je komt. Dat klinkt goedkoop, maar bij zo’n ingewikkeld vraagstuk -de kwaliteit van de BV Nederland versus de openbare orde, en dat dan omringd door nietsontziende criminelen- is het misschien wel de aanvliegroute die het meest oplevert.

Laaghangend fruit zal er in overvloed zijn, we zijn benieuwd hoeveel daarvan het koppel Ahmed & De Wever op hun dienstreis is tegengekomen. Bij de journaals mochten ze van de aankondiging van de brief in ieder geval al minutenlang de vruchten plukken.

Dat laatste is dus typisch Aboutaleb, wisten we uit het nu ook door jou te kopen boek

bananendoosberekening

Wel Openbaarheid Podcasters transparantieregister – rekenblaadje; maken we speciaal voor vrienden van de show.